Tâm sự vui buồn chuyện cây Rười trên cát trắng

  Tôi là người đầu tiên đưa cây Rười một loài cây bản địa sống ngoài tự nhiên có tác dụng chống cát bay trên đồi cát Quảng bình lên truyền thông, lên intenet. Bài viết được đăng tải trên trang web Thiên nhiên nét từ năm 2006. 

Cây rười trên đồi cát Quảng bình

   Vùng đồi cát đối với tôi vẩn thường xuyên “lội” bộ hàng chục km đó là cái thú đi khám phá. Dạo đó tôi muốn có mấy bức ảnh về cây Rười để minh họa cho bài viết về loài cây tôi cho là quí hiếm này. Tôi phải thuê nguyên một thợ ảnh cùng tôi đi xe máy theo con đường vòng khoảng 20 km đến vùng cây Rười nguyên sinh chụp ảnh. Sau khi xong việc quay về thì khốn thay chiếc xe máy dở chứng lại xịt lốp giửa đồng Rười mênh mông. Tôi và người thợ ảnh phải đẩy xe xẹp lốp suốt 3km trên con đường lổn nhổn khó đi mới đến chổ sửa xe, xăm và lốp bị toe tua phải thay mới cả. Thật quá là gian lao cho một bài viết giới thiệu về cây rười vậy mà bài đăng trên Thiên nhiên nét là việc làm tự nguyện chứ không có nhuận bút. Nhưng trời cũng có mắt những vất vả của tôi đã không uổng công. Không ngờ cây Rười đăng trên Thiên nhiên nét đã tỏ ra thật "có duyên, có hồn" với bạn dọc.  Cây Rười đã thành thơ từ một bạn đọc có tên  là Đào Phan Toàn từ thị trấn Triệu sơn, Thanh hóa. Bạn Toàn chưa từng trực tiếp thấy loài cây này vậy mà lại có một bài thơ thật có hồn với cây rười trên cát trắng Quảng bình.

CÂY RƯỜI - MIỀN TRUNG
18/4/2011
Những cây Rười của dải đất miền Trung
Đã phủ xanh trên những triền cát trắng
Bất khuất trước bão giông mưa nắng
Chặn gió cát bay, giử ấm tình người!

Con về quê trong nắng nung người
Gió lào thổi phưng phừng ngọn lửa
Rười liêu xiêu như mẹ cha khắc khổ
Vẩn nở hoa tươi như đón, như chào!

Đất quê mình quằn quại thương đau
Bom đạn xới cày, lắm mưa nhiều nắng
Thắt đáy lưng ong, oằn vai gồng gánh
Lời yêu thương muốn mặn gừng cay!

Những con người như một loài cây
Đốt cháy mình sáng lên niềm kiêu hãnh
Con đi giửa trời miền Trung ngập nắng
Bóng cây Rười che mát suốt đời con!

Đào Phan Toàn


http://www.studentkgu.vn/news/detail/id_1283/sec_2/cat_12/    
 Ngày 28/8/2011
Rười hồi sinh

NghiPH

Vùng cát trắng Quảng Bình có những vạt rười

Bao năm chở che cho người, cho đất

Rười với bà con

Gắn bó sắt son

Rười dùng làm phên,

bện chiếu, lợp nhà

Rười là bạn ta

Cuộc sống của ta

Thiếu chất đốt, người ta chặt phá

Nấu cơm, nướng cá

Triền miên

Rười không còn

Nước ngọt đâu còn

Không còn rười

Vùng biển lạnh hoang

Không còn rười

Nỗi ưu tư hằn khuôn mặt người

Rười hồi sinh

Vùng cát hồi sinh

Cua, rắn, rùa bò về làm tổ

Mạch nước ngầm đùn lên

Gió đưa hạt rười đi xa

Gieo mầm sống  xanh

Trên những cồn cát trắng

Lạnh hoang

Màu xanh về đây

Cát trắng thôi bay

Người dân vùng biển cười tươi

Rười ơi, rười ơi!

Từ nay, rười vui sống

Giữa thiên nhiên và giữa con người

Rười ơi!

Rười ơi!

Từ: LyTM 09/09/2011 13:34:28 Sau khi đọc lại bài rười, xem thêm về rười trong web, xin viết thêm mấy dòng này, trúc trắc, khó khăn mà tự do như kiếp cỏ rười phủ bãi cát nóng rang, để chia vui cùng anh Tổng: Nếu là cỏ cây xin làm rười nhỏ, Đem nước ngọt về cho đồng cát khát khô, Rười mọc nhanh cho rắn, rùa bò, cho con cua, con cáy,..., sinh bầy, làm ổ Cho sự sống trào dâng tình đất đó,... Ôm bám sâu, rười giữ chặt đất này, Rười rào rạt vui cùng gió đêm ngày, Ghì lấy đất, chở che khi dông trời bão tố, Đất quê mình chang chang nắng đổ, Giọt mưa nào vội bay đi tít trời nam, Hay mải vui cùng ai vùng đất bắc, Chỉ còn rười rào rạt, gọi mạch ngầm ngọt mát, nước của sinh sôi dào mạch trở về, Ôi, cây rười xứ quê cát khô, o nớ, Sống vô tư, chính danh loài cây cỏ, Mà tình thương dào dạt của kiếp người, Là cây cỏ vui nhiều như với kiếp rười, tự tại, phiêu diêu trong mênh mang ngả nghiêng bốn phương trời, Hít khí trời, đùa vui cùng mạch nước, Thì cứ mọc, cứ lan về vùng khô phía trước, làm manh chiếu, đắp chân người cả ngày quần quật hay chở che, trên nhà nhỏ, nóc cao hay quần vui ào ào, cùng dân quê, chiếu rượu, Sống- làm rười vô tư dưới trời lồng lộng gió, khô- làm bao điều to, nhỏ cho người, Rười nghĩ đi, nếu được chọn kiếp người, có làm chăng hay chỉ kiếp rười vi vu mãi? -Cám ơn nhiều bạn đã quan tâm đến cây rười làm thơ về cây rười dẩu rằng chưa biết rỏ về cây rười.

 

  Hình ảnh P/v Thu Hà và tôi đàm luận về cây rười trên đồi cát

  Tiếp theo cũng xuất phát từ bài viết giới thiệu về cây rười đó cuối năm 2010 một phóng viên nữ trẻ đẹp tên là Thu Hà đài truyền hình kỹ thuật số VTC từ Hà nội lặn lội về Quảng bình tìm gặp tôi để làm một phóng sự truyền hình “Tri thức người xưa” về cây Rười trên cát. Chưa hết năm 2011 lại một phóng viên nửa của đài truyền hình VTC tên là Đình Khôi lại đến gặp tôi để làm phim tài liệu về cây Rười. Trong 2 năm 2011, 2012 phóng sự và phim tài liệu cây Rười trên cát trắng Quảng bình đã phát sóng rất nhiều lần trên kênh 14 VTC. Vâng tôi cảm thấy thật vui khi mình đã giới thiệu một loài cây bản địa có tác dụng bảo vệ cát bay trên vùng đồi cát Quảng bình được truyền thông và nhiều người quan tâm.

   Tôi muốn bật mí thêm rằng từ khi tự trang bị cho mình một chiếc máy ảnh nhỏ với sẳn có sự đam mê với cây Rười đến nay tôi có thể là người duy nhất đã sở hữu đến hàng ngàn bức ảnh về cây rười trên cát. Bởi tôi nhận ra rằng ngày nay cây rười không còn chổ để mà mênh mông dầy dặn những cánh đồng rười như trước đây. Nó đang bị teo tóp vợi dần và có thể biến mất trên vùng đồi cát!

   

 Cây rười mọc thành bãi và mọc bụi lẻ trên cát

   Tương lai về cây Rười trên đồi cát thật ảm đạm nhiều năm gần đây cây rười bị con người triệt phá không thương tiếc qua các dự án phát triển kinh tế trên vùng đồi cát. Như khai thác cát, nuôi tôm, khu du lịch, giao đất giao rừng, trồng cây ngoại lai vv… Mới đây chính phủ lại cho khởi công làm con đường quốc lộ 1 ngay trên đồi cát Quảng bình với chiều dài 33km! Đây chính là một sự thách thức chưa từng thấy cho nguồn nước ngầm trên đồi cát mà người dân đã và đang sử dụng xưa nay. Và hệ rừng phòng hộ trên cát trong đó có cây rười cùng nhiều loài chim về mùa làm tổ sẻ bị xâm hại. Vùng đồi cát sẻ không còn là vùng đồi cát như vốn có của nó nửa, rồi cây Rười một loài cây hiếm thấy có sức chịu nắng gió trên cát trắng có còn không gian để tồn tại?!

 Rừng phòng hộ cây rười và phi lao bị đốt cháy và 
cày xới đề lại trồng cây tràm ngoại lai

Đang khởi công đường quốc lộ 1 mới trên đồi cát Quảng bình

    Thiên nhiên đã sinh ra muôn loài trên trái đất này đó được gọi là hệ sinh thái, sinh quyển điều này thì thật dể hiểu. Vậy mà con người chúng ta lại không có ý định dành hay nhường nhịn không gian sống cho muôn loài. Vậy chỉ có sự phát triển không giới hạn riêng cho con người thì đó có còn gọi là hệ sinh thái hay sinh quyển nửa không, hay đã thiên lệch mất cân bằng trầm trọng? Đây là điều thật quá khó hiểu!

 Lê Văn Thưa

Bài viết có liên quan

http://www.thiennhien.net/2006/12/19/cay-ruoi-tren-cat-trang-mien-trung/

http://www.pi-company.com.vn/Default.aspx?Mod=ViewCategory&CateID=198&NewsID=169

http://vov.vn/Xa-hoi/Moi-truong/Mot-loai-cay-ban-dia-huu-ich-dang-bi-xam-hai/177070.vov

http://dantri.com.vn/ban-doc/vung-doi-cat-mua-chim-lam-to-495052.htm

http://daophantoan.blogtiengviet.net/2011/04/18/ca_y_ramar_i_miar_n_trung